Sài Gòn có Phố Ẩm Thực Chay

Nguyễn Đạt/Người Việt

October 18, 2017

SÀI GÒN (NV) – Trên 40 năm nay Phố Ẩm Thực Chay tại Sài Gòn đã hình thành ở khu Xóm Giá, quận 11. Đi tới hẻm số 702 đường Hồng Bàng, phường 1, quận 11, ở hai bên đầu hẻm và trong hẻm số 702 là những hàng quán của Phố Ẩm Thực Chay.

Sài Gòn có khá nhiều hàng quán ẩm thực chay, từ bình dân tới sang trọng, ở khắp nơi tại thành phố, nhất là ở các khu vực gần quanh những ngôi chùa. Riêng trên đường Nguyễn Văn Đậu thuộc quận Bình Thạnh, không xa chùa Già Lam nổi tiếng, thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (trước 30 Tháng Tư, 1975), và nhiều ngôi chùa khác, có hàng chục quán hàng ẩm thực chay lớn nhỏ, với các món ẩm thực chay thuần khiết, được chế biến chuyên nghiệp, truyền thống. Trong những hàng quán ẩm thực chay này, đặc biệt có quán thực hiện bữa ăn chay như tại trai phòng của nhà chùa, và mỗi tuần đều tổ chức đàm đạo về Phật pháp.

Nhiều người hiện nay vẫn gọi Phố Ẩm Thực Chay tại quận 11, là Hủ Tiếu Chay Xóm Giá. Khu vực Xóm Giá cũng liền kề với nhiều ngôi chùa thuộc địa phận quận 11 và quận 6, như các chùa: Huê Lâm, Tuyền Lâm, Sùng Đức, Linh Quang, Phật Quang tịnh xá,… Vào những năm 1977-1990, Phố Ẩm Thực Chay chưa chính thức mang biển hiệu của khu phố tập trung nhiều hàng quán ẩm thực chay như hiện nay.

Khoảng thời gian đó, hầu hết quán hàng tại khu phố này đều chế biến chủ yếu là món hủ tiếu chay; cũng có các món khác như bò kho chay, bún riêu chay, hủ tiếu xào chay, mì xào chay… Con hẻm 702 dài khoảng trăm mét, chúng tôi nhận thấy có tới 16 quán chuyên chế biến hủ tiếu chay. Đây là thời gian Phố Ẩm Thực Chay mặc nhiên có tên gọi là Hủ Tiếu Chay Xóm Giá.

Chúng tôi từng thưởng thức món hủ tiếu chay tại Phố Ẩm Thực Chay, từ thời gian mà mọi người gọi là Hủ Tiếu Chay Xóm Giá. Phải thừa nhận, tuy là hủ tiếu chay, nhưng ăn ngon miệng không thua kém hủ tiếu thông thường. Chỉ khác là, vị ngon của chay mặn không giống nhau. Vị ngon của hủ tiếu thông thường là vị ngon đậm đà thơm ngậy, vị ngon của hủ tiếu chay là vị ngon thanh khiết nhẹ nhàng. Chủ quán hủ tiếu chay ở khu vực Hủ Tiếu Chay Xóm Giá chúng tôi thưởng thức lúc đó, cho biết: “Cái ngon của món hủ tiếu chay cũng như hủ tiếu mặn chủ yếu là ở nước lèo. Và nước lèo, như tui biết, dùng cho hủ tiếu chay hay mặn, người chế biến thường cho thêm nhiều đường. Tại khu Hủ Tiếu Chay Xóm Giá này, không ai dùng đường cho nồi nước lèo hết. Chúng tôi chỉ dùng củ quả để tạo vị ngọt cho nước lèo mà thôi, như củ cải trắng, củ cải đỏ, củ khoai, củ sắn,…”

Chúng tôi đã từng liên tục ăn điểm tâm buổi sáng, có khi cả buổi tối nữa, bằng hủ tiếu chay ở đây, hàng tuần lễ liền. Ăn hủ tiếu chay vừa đủ no mà không nặng bụng, giá cả lại quá rẻ nữa. Một tô hủ tiếu thông thường lúc đó khoảng 20-25 ngàn đồng, một tô hủ tiếu chay tại khu Hủ Tiếu Xóm Giá, chỉ với giá 10 ngàn đồng!

Thời gian sau này, khi quy hoạch, chỉnh trang các khu vực trong thành phố, khu Hủ Tiếu Xóm Giá được mang biển hiệu chính thức là Phố Ẩm Thực Chay. Mặc dù đây là Phố Ẩm Thực Chay duy nhất tại Sài Gòn, nhưng ở một số khu vực, như khu vực đường Nguyễn Văn Đậu nói trên, cũng tập trung nhiều hàng quán ẩm thực chay. Ngoài ra, tại khắp các nơi trong thành phố, có nhiều hàng quán ẩm thực chay kinh doanh phục vụ thực khách chay tịnh.

Gọi chung là ẩm thực chay, nhưng thực chất là hàng quán các món ăn chay. Về thức uống, các hàng quán ăn chay cũng phục vụ thực khách như mọi hàng quán ăn khác, có lẽ chỉ khác ở chỗ, các hàng quán ăn chay không có thức uống là bia, rượu. Tại một quán ẩm thực chay sang trọng, trong một ngõ hẻm đường Nguyễn Đình Chiểu (đường Phan Đình Phùng cũ), quận 10, có thức uống tương tự bia, nhưng không có nồng độ như bia, do nước ngoài sản xuất, để phục vụ thực khách chay tịnh. Hầu như các món ăn chay cũng gồm đủ món như các món ăn mặn, dù chỉ với nguyên liệu và phụ gia là những củ quả, đậu hủ, các thứ rau, bột mì, bột gạo, bột năng,… để chế biến: mì xào giòn chay, hủ tiếu dê chay, phở xào chay, bún bò Huế chay, mì Quảng chay, bún Thái chay, chả giò chay, chả cá chay,… Những người thực hiện chế biến các món ăn chay ắt hẳn phải tinh tế, có tay nghề cao, để phục vụ thực khách ăn ngon miệng các món ăn chay tịnh.

Trở lại Phố Ẩm Thực Chay hôm nay, thấy không khí khu phố rộn rã hơn thời gian trước. Hầu như hàng quán nào cũng đông đảo thực khách. Ngoài món hủ tiếu chay như thương hiệu mặc nhiên trước đây của khu phố Hủ Tiếu Chay Xóm Giá, các món ăn chay cũng phong phú như các hàng quán ẩm thực chay ở đường Nguyễn Văn Đậu. Đặc biệt giá cả những món ăn chay tại Phố Ẩm Thực Chay vẫn rẻ hơn nhiều, so với các nơi khác. Có thể gọi Phố Ẩm Thực Chay là khu phố ẩm thực chay bình dân của Sài Gòn. 
(Nguyễn Đạt)