I – NHỮNG TẠO HÓA, NGHIỆP QUẢ & SỰ KHỔ TRONG KIẾP NGƯỜI

Khuyên chúng-sanh khuya sớm chuyên cần,
Tìm nguồn-cội diệt-trừ Tứ-Khổ.

Ngỏ lời khuyên nhơn-loại khắp gần xa,
Rán tu tỉnh hưởng đời chung cực-lạc.

1. 1. TAM NGHIỆP

- Thân Nghiệp: tội lỗi do xác thân gây nên

• Sát Sanh: loài người giết nhau, giết thú vật
• Đạo Tặc: cướp đoạt tài sản lương dân
• Tà Dâm: gian phu, dâm phụ

- Khẩu Nghiệp: tội lỗi do miệng lưỡi gây nên

• Lưỡng Thiệt: nói thêm bớt sự phải- quấy
• Ỷ Ngôn: nói điều thất thiệt, hạ nhục người
• Ác Khẩu: thề thốt, chửi mắng, hăm he
• Vọng Ngữ: có nói không, không nói có

- Ý Nghiệp: tội lỗi do ý tưởng gây nên

• Tham Lam: tham danh, lợi, tài, sắc…
• Sân Nộ: nóng nảy, cuồng trí, mất tự chủ
• Mê-Si: thiếu sự nghĩ suy, tin bướng làm càn

1. 2. TỨ ĐỖ TƯỜNG

- Tửu: nhiễm, thân thể bất an

- Sắc: mê, chịu sự lao khổ

- Tài Của: tham, khổ riêng một kiếp

- Khí Hùng: khởi, tấm thân chịu lao lý

1. 3. TỨ KHỔ

- Sanh: bao-bọc, chật-chội, hình thu

- Lão: hết tráng cường, mòn thân, sức yếu

- Bịnh: do thời tiết, uống ăn bất hòa

- Tử: hữu hình tắc hoại

1. 4. NGŨ UẪN

- Tham: sự mong cầu

- Sân: sự gây-gổ

- Si: sự say mê

- Nhơn: người (tánh phân biệt người và ta)

- Ngã: ta (tánh phân biệt người và ta)

1. 5. NGŨ TRƯỢC

- Kiếp-Trược: thân không toàn vẹn, bệnh tật

- Kiến Trược: ngắm chỗ đê-hèn,bạo-ngược

- Nảo Trược: mưu-kế thắng-thối, ghi thù-oán

- Chúng-Sanh Trược: nhơn, vật luân hồi

- Mạng Trược: giàu-sang, họa phước, bần-cùng

1. 6. LỤC CĂN

- Nhãn: thấy sắc thường hay bận-bịu

- Nhĩ: ưa nghe những điệu âm thinh

- Tủy: ưa mùi êm dịu

- Thiệt: ưa đồ ngon, béo

- Thân: tham sướng, tham tiền của

- Ý: ưa sửa sắc, soi hình, chức phận cao quí

1. 7. LỤC TRẦN

- Sắc: hình tướng, đẹp, xấu…

- Thinh: âm thanh, hay, dở…

- Hương: mùi thơm, hôi…

- Vị: ngọt, đắng, chua, cay…

- Xúc: thích ưa, giận, ghét…

- Pháp: mong muốn, tham, dành…

1. 8. TÁM ĐIỀU KHỔ CỦA CÕI TA BÀ

- Khổ Sanh: ra đời nếm mùi đau-đớn

- Khổ Lão: răng rụng, lưng cong, gối mỏi

- Khổ Bịnh: hành phạt xác thân, hôn-mê

- Khổ Tử: kiệt sức huyễn thân tan-nát

- Khổ Cầu Bất Đắc: bực-tức ưu-phiền

- Khổ Biệt-Ly: chia lìa, chua xót, than khóc

- Khổ Oan-Tắng-Hội: thương ghét, tranh-đua

- Khổ Ưu-Sầu: buồn duyên số, giàu, nghèo…