Ý NGHĨA NGÀY GIỖ QUAN THƯỢNG ĐẲNG ĐẠI THẦN NGUYỄN TRUNG TRỰC

Kính thưa quý vị lãnh đạo tinh thần các tôn giáo,

quý quan khách, thân hữu và đồng đạo PGHH.

Trước hết, chúng tôi chân thành cảm ơn quý vị đã đến tham dự buổi lễ long trọng hôm nay, và cũng là mùa tưởng niệm 50 năm xa xứ trong cộng đồng người Việt tha hương của chúng ta.

BTS/ PGHH/ Miền Nam California, trang trọng tổ chức buổi lễ giỗ, nhằm vinh danh một vị anh hùng dân tộc kháng Pháp, đã từng làm khiếp đảm bọn thực dân cướp nước buổi giao thời. Đó là Quan Thượng Đẳng Đại Thần Nguyễn Trung Trực.

Kính thưa quý vị ,

Hào khí hiên ngang và chiến công oanh liệt của người anh hùng kháng Pháp đã từng làm khiếp đảm người Pháp trong thời buổi đầu của thời thuộc địa.

Vậy  chúng ta hãy cùng nhau nhắc nhở, cuộc đời và sự nghiệp đấu tranh, sự hiếu thảo đối với thân mẫu và sự liên hệ của Ngài đối với Bửu Sơn Kỳ Hương và Phật Giáo Hòa Hảo.

        Ông tên Nguyễn Văn Lịch quê quán tỉnh Mỹ Tho, theo nghiệp võ làm đến chức Quản Cơ triều đình Việt Nam. Khi Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông, đau lòng trước cảnh nước mất nhà tan, đồng bào đau khổ. Ngài quy tụ nghĩa binh đánh phá quân Pháp bằng chiến thuật du kích, khôn ngoan, can đảm đã đạt được nhiều chiến thắng vẻ vang.

         Ông Nguyễn Trung Trực còn là thủ lĩnh phong trào chống Pháp vào cuối thế kỷ 19. Tên tuổi của ông là niềm tự hào của người dân Nam bộ và của cả nước với câu nói bất hủ :

        “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam, thì mới hết người Nam đánh Tây”.

        Ngày 10-4 -1861, ông bắt đầu lập chiến công khi đem nghĩa binh tấn công một chiếc tàu Pháp, giết tên thuyền trưởng Bourdais và 30 bộ hạ

        Ngày 11-12-1864, ông tổ chức hỏa công đốt chiến thuyền Espérance tại Vàm Sông Nhựt Tảo (Tân An) tiêu diệt toàn bộ địch quân, trong đó có Trung tá Parfait. Chiến công Nhựt Tảo là một kỳ công hy hữu, vì dùng thế yếu của du kích mà đoạt thắng lợi lớn, lần đầu tiên kháng chiến quân diệt chiến thuyền Pháp.

Trận đánh lừng danh lịch sử này gây chấn động và đưa chiến công Ngài vang dội khắp nơi. Vua Tự Đức được tin thắng trận, xuống chiếu mật phong Ngài chức Lãnh Binh.

        Quân Pháp với tham vọng cướp nước đã xua quân đánh 3 tỉnh miền Tây. Trước áp lực mạnh mẽ của võ khí tối tân, tàu chiến, súng đồng, các tổ chức kháng chiến của quý anh hùng Nguyễn Hữu Huân, Võ Duy Dương, Trương Công Định bị tan rã, khí thế kháng chiến miền Đông lâm vào tình thế khó khăn. Bị cô thế, Ngài Nguyễn Trung Trực di quân về miền Tây, đóng ở Tà Niên tỉnh Rạch Giá, củng cố đội ngũ chờ ngày diệt giặc.

        Lúc đó Tổng đốc Phan Khắc Thân trước áp lực của Pháp, có ý nhượng bộ yêu sách Pháp, bắt Thủ khoa Huân giao nạp cho Pháp, ông Nguyễn Trung Trực có nói với Phan Khắc Thân rằng:

“Nước có loạn, người tôi trung được đánh giá xuyên qua hành động giết giặc cứu nước nhiều hơn cân đai trật phẩm của trào đình. Với dân cư là như thế, còn như với tướng sĩ, cái dũng, cái trí, cái nghĩa khắc phục người chiến hữu nhiều hơn là tiếng hò hét dõng dạc...”

        Rõ ràng ông đã biểu lộ tư thái, khí phách của một người lãnh đạo nghĩa binh, khác với người sĩ quan chỉ huy trong biên chế tổ chức quân đội chánh quyền.

        Trận đánh oai dũng của ông sau đó là ban đêm hạ thành Kiên Giang bằng chiến thuật du kích tuyệt hảo. Quân Pháp ở trong đồn tường cao bố trí kiên cố, vậy mà du kích quân đang đêm đến bất thình lình leo lên được mặt tường diệt địch mà đoạt thành. Nhà văn Huỳnh Mẫn Đạt đặc biệt ca tụng hai chiến công hiển hách của Nguyễn Trung Trực bằng hai câu thơ:

        Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa,

        Kiếm bạch Kiên Giang khấp quỷ thần.

        Chúng tôi xin đặc biệt đọc câu thơ thứ nhì là kiếm bạch thay vì kiếm bạc vì theo tài liệu của giáo sư Trần Huy Bích, thì bài thơ Điếu cụ Nguyễn Trung trực trong bản gốc Hán ngữ  do cụ Huỳnh Mẫn Đạt sáng tác, bản dịch nghĩa, và bản dịch thơ của Cao Tự Thanh thì câu “Kiếm bạch Kiên Giang mới là đúng”

        Vì thế hai câu thơ trên được dịch là:

Lửa hồng Nhựt Tảo ran trời đất,
Kiếm trắng Kiên Giang rợn quỷ thần.

        Vào đêm 15 tháng 6-1866,  Ngài Nguyễn Trung Trực chỉ huy nghĩa quân phá thành Kiên Giang trong một trận giao phong mãnh liệt, tiêu diệt luôn 5 tên sĩ quan Pháp, tịch thâu trên 100 khẩu súng, cùng một số đạn dược. Một lần nữa chiến sử đã ghi chiến công rực rỡ của ông vì với vũ khí thô sơ Ông đã đánh tan quân địch và phá thành lũy kiên cố. Sau khi được tiếp viện, quân Pháp tái chiếm Kiên Giang, nên Ngài phải rút quân ra Phú Quốc và Long Xuyên để bảo toàn lực lượng.

        Thực dân Pháp xem Ngài là cái đinh nhọn cần phải nhổ nên theo mưu kế của Lãnh binh Tấn, một tên Việt gian phản quốc dùng thủ đoạn  đê tiện bắt mẹ của Ngài và gia đình nhiều binh sĩ và dân chúng trong vùng. Chúng  buộc ông phải đầu hàng, nếu không chúng sẽ giết chết hết tất cả. Ngài đành chấp nhận điều kiện của Pháp là nạp mình để cứu mẹ và cứu đồng đội.

Pháp dụ ông nhận cộng tác thì được trọng dụng, nhưng ông nhất định không quy phục. Và ngày 27 tháng 10 năm 1868, Pháp đã đem ông ra chặt đầu, hành quyết tại Kiên Giang.

Cái chết khí phách của ông đã làm cho nhiều người thán phục và đau xót, có binh sĩ đã tự vận chết theo để tỏ lòng trung nghĩa.

Vua Tự Đức ra lệnh làm lễ truy điệu và sắc phong Ngài làm Quan Thượng Đẳng Đại Thần. Để tỏ lòng thương tiếc và kính trọng người trung can nghĩa khí, dân chúng lập đền thờ Ngài tại Kiên Giang và thường xuyên đến chiêm ngưỡng lễ bái.

Kính thưa quý vị,

        Quan Đại Thần Nguyễn Trung Trực và Bửu Sơn Kỳ Hương có mối liên hệ bắt đầu từ khi ông về tá túc với gia đình họ Lâm tại làng Mỹ Hội Đông tỉnh Long Xuyên. Tại đây ông sống theo nếp sống tu hành của tín đồ Bửu Sơn Kỳ Hương, thường mặc áo nâu sồng, và lâu lâu ngồi thuyền lên cù lao nhỏ Bình Thạnh Đông thăm Cố Quản Trần Văn Thành. Ông sống rất đạm bạc, mỗi bữa cơm chỉ ăn một con khô sặc. Trên đây là do lời thuật của ông Cả Mười, trong gia đình họ Lâm.

        Do mối liên hệ với Bửu Sơn Kỳ Hương, ông Nguyễn Trung Trực được tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo tôn vinh là Thượng Đẳng Đại Thần, trong nghi lễ thờ phượng các bậc anh hùng liệt sĩ của đất nước và mỗi khi cúng lạy đều cầu nguyện oai linh của Ông trong bài nguyện Qui y.

        Trước Ngôi Tam Bảo, các tín đồ PGHH khi cúng lạy đều nguyện rằng “ NAM MÔ PHẬT TỔ, PHẬT THẦY, QUAN THƯỢNG ĐẲNG ĐẠI THẦN…. “ Quan Thượng Đẳng Đại Thần chính là thần hiệu của Ngài NGUYỄN TRUNG TRỰC do Triều Đình sắc phong.

            Anh hùng Nguyễn Trung Trực là một truyền thống trong tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương và Phật Giáo Hòa Hảo, cho nên sau này, khi thành lập đơn vị nghĩa quân kháng chiến đầu tiên, Đức Huỳnh Giáo Chủ Phật Giáo Hòa Hảo đã đặt tên đơn vị này là Bộ đội Nguyễn Trung Trực. Hàng năm đến ngày kỷ niệm thọ hình của ông, hàng ngàn người người dân trong nước và tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo về đền của  ông tại Kiên Giang  hành lễ tưởng niệm.      

     Tại hải ngoại, Ban Trị Sự PGHH Miền Nam California, cũng như các Ban Trị Sự PGHH tại Hoa Kỳ, Canada  hay Úc Châu đều có cử hành ngày giỗ của Quan Đại Thần Nguyễn Trung Trực theo nghi thức truyền thống của Phật Giáo Hòa Hảo để ghi công đức của Ngài. Ngài là một tấm gương sáng vì đã thực hiện Tứ ân đối với mẹ, và hy sinh mạng sống của mình đối với đất nước và tha nhân.

        Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật,

        Nam Mô A Di Đà Phật.

--